Edition: 1478.B.dut.HQ.a
General
Title | DAt boeck der goetliker schriften die Bybel ([a]3r)![]() |
Bible books in edition | Bible complete |
Printer/Publisher | Quentell, Heinrich |
Place of publication | Cologne |
Year of publication | 1478 |
Remarks | |
Related persons | Quentell, Heinrich |
Language | Dutch |
Translation | Vulgate |
Contains illustrations | yes |
Use of this resource is governed by the terms and conditions of the Creative Commons CC BY License |
Bibliography
Typography
Illustrations
References
Bibliographic references
IDL 872 Thienen, G. van. Incunabula in Dutch libraries: a census of fifteenth-century printed books in Dutch public collections. 2 vol. Nieuwkoop, 1983.
BMC I, p. 264 Scholderer, Victor, Alfred W. Pollard, Henry Thomas, Leslie Alfred Sheppard, Dennis E. Rhodes. Catalogue of books printed in the XVth century now in the British Museum 13 vol. London, 1908-85. [In progress].
GW 4308 Gesamtkatalog der Wiegendrucke. Bd. 1 [etc.] Stuttgart, etc., 1968- [in progress]. [Vol. 1-7 reproduced with additions and corrections from the original edition. Leipzig, etc., 1925-38]
ISTC IB00637000 Incunabula Short Title Catalogue (online)
Copies
Details |
|
Transcription
Die born der ewy
ger wijsheyt dat
woert gaedes in
den hogesten spri
ket: als Johan-
nes in den vijfften
Capittell schrifft
to den joeden Un
dersoeket die sch-
rifft in welker gi
meynet dat ewyge leven to wesen. hijrumb
overtredet dat boeck der bibelen hijr nae ge-
drucket alle mynschelicke ende werentliken
konsten Soe in geynen boeken off weten-
heyden des mynschen heyll ende selicheyt
geleghen is dan in wetenheyt sines gaedes
Alle ander koensten ende boeke leren kennen
dye creaturen: alleyn dat boeck der hilliger
schrifft undersoeket. ende maket bekentelick
den schepper ende heylmaker alre creaturen
Hijrumb is dyt voerghenoemde boeck der
hilligher schrifft myt groeter ynnicheyt en
de werdicheyt thoe lesen eynen yegelicken
christen mynschen: want als Augustinus
sprickt All sin all ander koenste ende weten
heyde nutte deme mynschen: yodoch en is
niet nutteliker up deser erden dan to soeken
den ghennen daer hemmel ende erde ende
alle creaturen van ghemaket ende gescha-
pen sint Als Paulus sprickt Uyt eme in em
doer em: sint alle dinghe: deme sy loff ende
ere ummermer Als ouck Baruch sprickt in
sinen derden Capittell Dyt is unse god ende
geyn ander en sall buten eme geachtet wer-
den ende gheeret sijn Dese hefft vonden al-
le dye weghe der leringhe ende hefft sy ghe
geven Jacob sinen knechte. nae desen is hy
ghesien up erden. ende myt den myenschen
ghemeynschop ghehat Als Salomon spre
ket Ecclesiastici .xxiiij. in personen der got-
licker wijsheyt Ick byn uyt deme monde
des alreoversten gheganghen voer ghewon
nen voer allen creaturen: upghanck des un-
vergenckeliken lichtes in den hemmel heb
be ick ghemacket Want soe ouck Salo-
mon spreket van der goetlicker wijesheyt.
Sy is eyn glans des ewigen lichtes: ende
eyn spyeghell der goetlicker moeghentheyt.
Des gelijkes ouck ander lerer seggen dat
dye goetlicke wijsheyt beschreven in deme
boeke der bibelen eyn woert sij des ewighen
wordes. dorch welck wort dat ewige wort
verluchtende is alle mynschen koemende in
dese werlt. Dat woert als Jheronimus spre
ket in der voerreden der bybelen: hevet nyet
ghewoestet dye waelgheleerde Plato. dat
woert is unbekant gheweset den waelspre-
kende Demostenes Also oeck Paulus spre
ket thoe den Romeren. Alle hebben se be-
kant got, se en hebben en doch niet gheeret
ghelijck goede. mer se sijn verswonden in e-
ren ghedachten. Hyerumme sall een yghe
lyck cristen mensche dyt boeck der hylliger
schrifften myt groeter aendacht ende vuy-
richeyt lesen Besonder als Salomon uns be
schrivende is Ecclesiastici .xxiiij. als hi sprikt
dat boeck des levents een testament des al-
rehogesten. een wetenheit der waerheyt be-
slutet offte begripet all dese dinck Dat boek
der hilliger schrifft die bibel is ein boeck des
levendes als de hillige geyst schrivet allene
boven alle wetenheyt leydende is to den leven
welke unsterfflyke ende geyn einde nemen
de en is Also Ezechiel sprikt in den .xx. in der
personen godes Ick hebbe en gegeven mine
gerechticheyt dye dye mensche doen sall up
dat he in der leve Sprikt Salomon in der
selver gestalt der godlyker wijsheyt De mi
verclaren: dye sullen hebben dat ewyghe le-
ven Also Johannes in sinen Evangelio spre
ket in den lesten Dese dinghe sijn gheschre-
ven up dat ghy gheloeven sult. ende gheloe
vende hebben moghet dat ewyghe leven
Dye godlyke wijsheyt besloeten in den boec
ke der Bybelen, is oeck een testament off-
te een laetste wylle des alre oversten des
almechtighen godes bestedyget van den sel
ven allene toe geseghelt ende besloten myt se
ven segelen Alsoe Johannes spreket in den
boeck sijnre heymelycheyden in den vijfften
Capittel. oeck bestedyget ende confyrmiert
doer den doet des genen dye dat gemaeckt
hevet. Als Paulus spreckt thoe den hebreen
in den .ix. Capittell. Dat paeusschelyke ende
at keyserlyke drecht undersoeken dye testa
mente die dye mensche makende sint: allene
dyt boecke der godlycker schrifften sprikt
uyth dat testament des lesten wyllen des al
mechtigen godes. Hyerumb is dat boecke
der hyllyger schrifften hyer nae gedruckt:
baven alle menschelyke vernofft ende verstan
tenisse soe yd got allene gemaket hevet buy
ten willen des menschen als Petrus spreket
in sijnre Epystolen De prophecye uns niet
toekomende is doer wyllen des meijschen:
mer doet aenvanck des hyllyghen geystes
nog niet beschikbaar
schrifft geheyten Nicolaus de Lyra, dye eyn
doctor ende des mynnerbroeder ordens ghe-
west is Ende ouck umb dat meer genochte en
lyeffde kryge dye mynsche dese werdighe hilli
ge schrifft toe lesen ende sijn tijt daer mede nut
telik to ghebruken: sint in somigen eynden ende
capittulen figuren gesat: soe sy van oldes ouck
noch in velen kerken ende cloesteren gemaelt
staen: welke ouck dat selven dye ougen ertoe-
nen ende meer erclaeren. dat dye texst des ca-
pittels daer man die figuren vindet inne heft
Mer den gennen dye geyn ghenoechde in der
verbetterongen der vor aversettongen en hed
de off eme dat myswendet: byddet hy dye un-
gelesen to laten. ende off sy em dat myswenden
willen: soe en is hy doch niet beter dan dye ho
geleyrde sanctus Jheronimus ende veel andere ge
leirden der aversettonge ende andere gude wer
ken doch van velen gestraefft ende berispet sint
Alle geloevigen mynschen byddet hy sament-
liken den borne der gotliker wijsheyt uit desen
boeke hijr nae gedrucket in eynicheyt des ge-
louven der doupen gaedes dye eyn vader alre
geloevigen mynschen is dorch dye ghenaede
Jhesu Christi toe drinken dat dye gotlike wijs
heyt in en werden moete eyn vlyetende boern
springende in dat ewige leven Amen.